Proces ewaluacji odbywa się co 5 lats
Podstawa prawna
Po utworzeniu sieci ERN uzgodniono, że ocena będzie przeprowadzana co pięć lat od ich wstępnego zatwierdzenia (lub ostatniej oceny) w celu określenia wartości lub znaczenia pracy i działań opracowanych przez ERN. W roku 2022/2023 europejskie sieci referencyjne i nasi członkowie HCP z pierwszego zaproszenia przeszedł formalną ocenę wyników za okres 2017-2021. Sprawozdanie z tej oceny zostało opublikowane w grudniu 2024 r. (link do raportu).
Pierwsza ocena ERN została zainicjowana przez Komisję Europejską w grudniu 2022 r., pięć lat po ich powstaniu. Ocena ta miała na celu sprawdzenie i ocenę:
- Spełnienie kryteriów i warunków określonych w decyzji delegowanej 2014/286/UE,
- Realizacja celów określonych w art. 12 ust. 2 dyrektywy 2011/24/UE,
- Wyniki i efektywność działania sieci, w tym wkład poszczególnych członków będących świadczeniodawcami usług opieki zdrowotnej (HCP).
Proces ewolucji
Proces oceny składał się z zadań przygotowawczych i trzech głównych etapów, które miały zapewnić dokładną i ustrukturyzowaną ocenę Europejskich Sieci Referencyjnych (ERN).

Oś czasu procesu oceny: IEB; ERN (Europejska Sieć Referencyjna ds. Chorób Rzadkich); Centra Kliniczne (CC)
Pochodzenie rysunku Ocena ERN – Komisja Europejska
Zadania przygotowawcze
Faza przygotowawcza obejmowała działania organizacyjne, zarządcze, logistyczne i komunikacyjne, które zostały w całości wykonane przez Niezależny Organ Oceniający (IEB).
Główne kroki
- Samoocena
Każda sieć ERN i jej członkowie przeprowadzili samoocenę w celu ustalenia, czy sieci ERN realizują swoje pierwotne cele. - Ewolucja techniczna
Faza ta obejmowała: wywiady z kluczowymi interesariuszami, przegląd dokumentacji oraz audyty na miejscu lub online przeprowadzone przez IEB. - Sporządzanie raportów
Sprawozdania przygotowano dla: każdej indywidualnej sieci ERN, każdego członka ERN i całego systemu ERN.
Zaangażowanie interesariuszy
W trakcie całego procesu oceny zwracano się o opinie do wszystkich zainteresowanych stron, w tym: członków ERN, świadczeniodawców opieki zdrowotnej, zarządów państw członkowskich, koordynatorów ERN i organizacji pacjentów.
Wyniki ewaluacji pierwszych pięciu lat
W latach 2022 i 2023 24 ERN wraz z członkami HCP z pierwszego naboru przeszły pierwszą ocenę obejmującą okres od 2017 do 2021 r. Wyniki tej oceny zostały zestawione w raporcie opublikowanym w grudniu 2024 r. (dostępnym w sekcji „Przydatne linki”).
Fragment raportu z oceny ERN – Komisja Europejska
W 2023 r. 24 Europejskie Sieci Referencyjne, skupiające łącznie 836 członków, ukończyły pierwsza ocena. Ogólnie rzecz biorąc, ocena wykazała, że ekosystem ERN funkcjonuje dobrze, co oznacza, że dostarcza wysoce wyspecjalizowaną pracę dla pacjentów z rzadkimi chorobami, taką jak konsultacje w zakresie diagnostyki i terapii, opracowywanie wytycznych klinicznych i specjalistycznych szkoleń. 100% sieci ERN i 88% ich członków uzyskało zadowalające wyniki, podczas gdy tylko 4% członków odnotowało zakończenie członkostwa. 72 ośrodki kliniczne musiały wdrożyć „plany poprawy” i przejdą przez proces ponownej oceny w 2025 r.
W przypadku ERN-EYE ocena pierwszych pięciu lat (2017-2021) zakończyła się sukcesem.
Monitorowanie gromadzenia danych od dostawców usług opieki zdrowotnej ERN-EYE
Gromadzenie danych z rocznego monitoringu

Od 2023 r. zbieranie danych odbywa się corocznie. Początkowe zbieranie danych opierało się na 18 wskaźnikach zdefiniowanych przez Komisję Europejską i grupę roboczą ds. monitorowania ERN. Od 2024 r. wskaźniki zostały rozszerzone do 24 wskaźników (lista dostępna w przydatnych linkach), a niektóre wskaźniki są zbierane bezpośrednio z członkowie HCP.
Proces monitorowania
Wskaźniki zbierane są poprzez dwa procesy:
- Bezpośrednio przez Komisję Europejską za pośrednictwem platformy gromadzenia danych
- W badaniu przeprowadzonym przez zespół koordynujący ERN-EYE
Rozpoczęcie kolejnego monitoringu w 2025 r. planowane jest na styczeń 2025 r.
Proces gromadzenia danych na rok 2025 (Raportowanie danych za rok 2024)
Proces gromadzenia danych na rok 2025, oparty na danych z roku 2024, rozpocznie się 1 stycznia 2025 r.i konkluduj dalej 31 marca 2025 r..
- Etap 1 (1 stycznia – 28 lutego 2025 r.):
Dostawcy usług opieki zdrowotnej (HCP) będą przekazywać swoje wskaźniki zarówno Komisji Europejskiej (KE), jak i europejskim sieciom referencyjnym (ERN). - Etap 2 (marzec 2025):
Europejskie sieci referencyjne przekażą zebrane i przeanalizowane dane Komisji Europejskiej (KE).
Zespół zarządzający ERN-EYE rozpocznie badanie mające na celu zebranie dodatkowych wskaźników na początku stycznia 2025 r.